Λεβίτσκι, Ντμίτρι Γκριγκόριεβιτς

(Κίεβο 1735 ή 1737 – Αγία Πετρούπολη 1822). Ρώσος ζωγράφος. Αρχικά μαθήτευσε κοντά στον χαράκτη πατέρα του, με τον οποίο θεωρήθηκε ότι συνεργάστηκε για τις τοιχογραφίες του καθεδρικού ναού του Αγίου Ανδρέα στο Κίεβο. Ευνοούμενος προσωπογράφος της ρωσικής αριστοκρατίας, ο Λ. φιλοτέχνησε τα καλύτερα έργα του στο διάστημα της δεκαετίας του 1770. Το έργο του Πορτρέτο του Α.Φ. Κοκορίνοφ (1769-70, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη), εντυπωσιακής σύνθεσης, αρμονίας και εκφραστικότητας, του χάρισε τον τίτλο του ακαδημαϊκού και τον ανέδειξε ως έναν από τους κορυφαίους Ρώσους προσωπογράφους. Σε δύο έργα του που συγκαταλέγονται στα εκθέματα της πινακοθήκης Τρετιακόφ, Πορτρέτο του Ν.Α. Σεζέμοφ (1770) και Πορτρέτο του Π.Α. Ντεμίντοφ (1773), συνδυάζεται η μεγαλοπρέπεια του μπαρόκ με στοιχεία από τη φύση και την καθημερινή ζωή. Εξάλλου, στη σειρά Πορτρέτα των μαθητριών του Ινστιτούτου Σμόλνι (1773-76, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη) δημιούργησε πινακοθήκη κομψών νεαρών κοριτσιών που παίζουν μουσικά όργανα, χορεύουν ή ερμηνεύουν βουκολικές θεατρικές σκηνές. Τα πορτρέτα του Λ. ξεχωρίζουν για την ποικιλία των χαρακτήρων και την απλότητα της εκτέλεσης: Ντενί Ντιντερό (1773-74, Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας, Γενεύη), Ν.Α. Λβοφ (1773-74, Φιλολογικό Μουσείο, Μόσχα), Μ.Α. Ντιάκοβα (1778, Πινακοθήκη Τρετιακόφ), η προσωπογραφία ενός ιερέα –ίσως του πατέρα του– (1779, Πινακοθήκη Τρετιακόφ), Ι.Ε. Σίβερς (1779, Πινακοθήκη Τρετιακόφ). Τα έργα του που φιλοτεχνήθηκαν μετά το 1780 αντανακλούν την επίδραση του κλασικισμού, όπως για παράδειγμα τα πορτρέτα Ούρσουλα Μνίσεκ (1782, Πινακοθήκη Τρετιακόφ) και Αικατερίνη Β’ (1783, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη). Στα τέλη της δεκαετίας του 1780 ο Ρώσος ζωγράφος απομακρύνθηκε από τις ορθολογικές ιδέες του Διαφωτισμού· ωστόσο, το 1790, παρουσίασε μία σειρά προσωπογραφιών μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, όπως Οι κόρες του Α.Ι. Βοροντσόφ (Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη) και Πορτρέτο αγνώστου με Σφίγγα (συλλογή Γκίρσμαν, Παρίσι). Το 1800 ο Λ. αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη ζωγραφική εξαιτίας μιας σοβαρής πάθησης των ματιών του. Το έργο και η διδασκαλία του, λαμπρό δείγμα της ρωσικής πολιτιστικής παράδοσης του β’ μισού του 18ου αι., επηρέασε έντονα την εξέλιξη μιας ολόκληρης γενιάς Ρώσων προσωπογράφων. Έργα του βρίσκονται σε πολλές ευρωπαϊκές πινακοθήκες, αλλά τα σπουδαιότερα κοσμούν εκείνες της Ρωσίας.